Leer over de belangrijkste legendes van het Amazone regenwoud!

De legenden in het Amazonegebied zijn mondelinge verhalen die meestal voortkomen uit de volksverbeelding en in de loop der tijd levend zijn gebleven, dankzij de oude volkeren die hun verhalen van generatie op generatie hebben doorgegeven.

Dit artikel zal de belangrijkste legendes van het Amazonewoud presenteren, zoals bijvoorbeeld de legende van de Boto, die in een mooie man veranderde op nachten dat het volle maan was; de legende van de Uirapuru, een mooie vogel die naast zijn geliefde wilde leven; of de legende van de Victoria Regia, een mooie Indiaanse die een ster wilde zijn om naast de maan te leven.

Begrijp ook wat een legende is, hoe legenden kinderen en volwassenen kunnen beïnvloeden en hoe de culturele identiteit van het Amazonegebied wordt opgebouwd. Lees dit artikel tot het einde om meer te weten te komen!

Het begrijpen van de Amazone legenden

Wist je dat legende en mythe niet hetzelfde zijn? Sterker nog, wat is een legende? Begrijp deze vragen en leer ook over de culturele identiteit van de staat Amazonas en hoe legenden kinderen en volwassenen beïnvloeden. Kijk hieronder.

Wat is een legende?

Een legende is meestal een populair feit dat op een fantasievolle manier wordt verteld. Deze verhalen worden mondeling doorgegeven en van generatie op generatie doorgegeven. Deze verhalen zijn echter vermengd met historische en onwerkelijke feiten. Bovendien kan dezelfde legende in de loop der tijd veranderingen ondergaan, waardoor de verbeelding van een volk nog meer wordt geprikkeld.

Zo heeft elke legende verschillende kenmerken, naargelang het volk en de streek. Naarmate de bevolking zich vernieuwt, heeft het verhaal de neiging te groeien, waardoor het uitgebreider wordt, wat men folkloristische of stadslegendes kan noemen. Legendes hebben echter geen wetenschappelijk bewijs.

Verschil tussen legenden en mythen

Legenden en mythen lijken misschien synoniem, maar ze zijn verschillend. Legenden zijn mondelinge en denkbeeldige verhalen. Deze verhalen veranderen in de loop der tijd en vermengen zich met ware en onechte feiten. Ze kunnen echter niet bewezen worden.

Mythen daarentegen bestaan uit verhalen die gecreëerd zijn om feiten te verduidelijken die niet begrepen konden worden. Daarom gebruiken zij symbolen, heldenfiguren en halfgoden met menselijke eigenschappen om bijvoorbeeld het ontstaan van de wereld te verklaren en bepaalde gebeurtenissen te rechtvaardigen waartoe de wetenschap niet in staat is.

Culturele identiteit van het Amazonegebied

De opbouw van de culturele identiteit van het Amazonegebied is complex, want verschillende factoren hebben haar zo rijk gemaakt en zij wordt nog steeds vernieuwd. De vermenging van inheemse, zwarte, Europese en andere volkeren bracht hun gewoonten, tradities en sociale diversiteit mee.

Bovendien hebben de religies die van deze volkeren afkomstig zijn, zoals het katholicisme, het Umbanda, het protestantisme en de kennis van de Indianen de zo diverse en pluriforme cultuur van het Amazonegebied veranderd.

Invloed van legendes voor kinderen en volwassenen

Het levend houden van legendes is van fundamenteel belang, want zonder de verhalen die tijd en generaties overstijgen, kan de cultuur en de identiteit van een volk verloren gaan.

Legendes hebben de kracht om kinderen positief te beïnvloeden, omdat ze het lezen stimuleren en hun fantasie verruimen. Bovendien helpen legendes om mensen te vormen die zich meer bewust zijn van hun cultuur en om de natuur en natuurlijke hulpbronnen te behouden, omdat veel van deze verhalen personages hebben die bossen en dieren beschermen.

Bij volwassenen worden de legendes in stand gehouden omdat zij, naast het verspreiden van de verhalen die zij als kind hebben geleerd, bijdragen tot het behoud van de cultuur, de identiteit en de gebruiken, zoals bijvoorbeeld een van de beroemdste legendes in Brazilië, die van de Boi Bumbá, die aan zichtbaarheid en diversiteit won met de jaarlijkse presentaties van de Parintins-feesten.

Belangrijkste Braziliaanse Amazone legenden

In dit onderwerp tonen we de belangrijkste Braziliaanse Amazone legenden die nog steeds tot de verbeelding spreken. Zo ook de legende van Matinta Pereira, een heks die kan vloeken en spoken als iemand niet geeft wat haar beloofd is. Bekijk deze en andere legenden hieronder.

Legende van de Curupira

De legende van de Curupira kwam van de inheemse bevolking die vertelde over een kleine jongen met rood haar en zijn voeten naar achteren gedraaid. De Curupira is de beschermer van de bossen en heeft zijn voeten omgedraaid om jagers te misleiden en niet door hen gevangen te worden. Er wordt gezegd dat dit wezen zo snel loopt dat het onmogelijk is hem te vangen.

Om te voorkomen dat het bos wordt verwoest, produceert hij een oorverdovend lawaai om de boosdoeners te verdrijven. Wanneer Curupira zich echter realiseert dat de mensen het bos geen kwaad doen, maar alleen fruit oogsten om te overleven.

Legende van Iara

Een andere legende van inheemse oorsprong gaat over de Iara of watermoeder - een krijger-indiaan die de afgunst van haar broers opwekte. Toen zij probeerden haar van het leven te beroven, doodde Iara haar broers om zich te verdedigen en haar vader, de Pajé, gooide haar als straf in de samenvloeiing van de Rio Negro en de Solimões.

De vissen redden haar door Iara op een nacht met volle maan naar de oppervlakte van de rivier te brengen en haar te veranderen in half vis en half vrouw, dat wil zeggen dat ze vanaf haar middel een vrouwenlichaam had en vanaf haar middel een vissenstaart. Daarna werd ze veranderd in een prachtige zeemeermin.

Dus begon ze te baden in de rivier en met haar mooie lied verleidde ze de mannen die voorbij kwamen. Iara trok deze mannen aan en nam ze mee naar de bodem van de rivier. Degenen die het wisten te overleven werden gek en alleen met de hulp van een Pajé zouden ze weer normaal worden.

De legende van de dolfijn

Een man in het wit gekleed, met een hoed van dezelfde kleur en met een aangenaam uiterlijk verschijnt altijd 's nachts om het mooiste meisje op het bal te verleiden. Hij neemt haar mee naar de bodem van de rivier en bevrucht haar. Bij het ochtendgloren verandert hij zichzelf weer in een roze rivierdolfijn en laat de jonkvrouw aan haar lot over.

Dit is de legende van de Boto, een verhaal verteld door de Indianen, waarin het roze dier zich in de nachten van de volle maan verandert in een knappe man, om in de maand juni, wanneer de junifeesten plaatsvinden, een ongetrouwd meisje te verleiden. Dit verhaal wordt verteld wanneer een vrouw zwanger raakt en de vader van de baby niet bekend is.

Legende van Matinta Pereira

Als de nacht valt, laat een onheilspellende vogel een schril geluid horen en om het gefluit te stoppen moet de bewoner rook aanbieden, of iets anders. De volgende ochtend verschijnt een oude vrouw met de vloek van Matinta Pereira en eist wat is beloofd. Als de belofte niet wordt nagekomen, vervloekt de oude vrouw alle bewoners van het huis.

De legende vertelt dat wanneer Matinta Pereira op het punt staat te sterven, zij aan een vrouw vraagt: "Wie wil? Wie wil?" Als zij antwoordt "Ik wil", denkend dat het geld of een geschenk is, gaat de vloek over op de persoon die antwoordde.

Legende van de Boi Bumbá

Francisco en Catarina zijn een slavenechtpaar dat een kind verwacht. Om de wens van zijn vrouw om ossentong te eten te bevredigen, besluit Chico een van de ossen van zijn meester, de boer, te doden. Zonder het te weten heeft hij de meest geliefde os gedood.

Toen hij de os dood aantrof, riep de boer een sjamaan om hem te reanimeren. Toen de os wakker werd, maakte hij bewegingen alsof hij feest vierde en de eigenaar besloot zijn wedergeboorte met de hele stad te vieren. Zo begon de legende van de Boi Bumbá en tevens een van de meest traditionele festivals in het Amazonegebied.

Legende van de Caipora

Volgens de legende leeft een kleine Indiaanse krijger, met rode huid en haar en groene tanden, om het woud en de dieren te beschermen. Ze wordt Caipora genoemd en bezit een ongewone kracht en met haar behendigheid is het voor de jager onmogelijk zich te verdedigen.

Bovendien zendt hij geluiden uit en maakt hij vallen om degenen die het woud proberen te schaden in verwarring te brengen. Caipora heeft ook een gave, die van het reanimeren van dieren. Om het woud te betreden moet men de Indiaanse vrouw een plezier doen door een geschenk achter te laten, zoals een rol rook die tegen een boom leunt.

Als hij de dieren echter mishandelt, vooral zwangere vrouwtjes, toont hij geen genade en neemt hij gewelddadig wraak op de jagers.

Legende van de Grote Slang

De Cobra Grande, ook wel Boiúna genoemd, is een reusachtige slang die het bos heeft verlaten om in de diepte van de rivieren te leven. Wanneer hij besluit naar het vaste land te vertrekken, kruipt hij en laat zijn groeven in de aarde achter, die de igarapés worden.

Volgens de legende verandert de Cobra Grande zichzelf in boten of iets anders om mensen die de rivier oversteken op te slokken. Sommige Indiaanse verhalen vertellen dat een Indiaanse vrouw zwanger raakte van de Boiúna en toen ze beviel van een tweeling, gooide ze die in de rivier, gezien haar grote ontevredenheid.

Er werden slangenkinderen geboren: een jongen genaamd Honorato, die niemand kwaad deed, en een meisje genaamd Maria. Heel gemeen, oefende ze kwaad uit tegen mensen en dieren. Vanwege haar wreedheid besloot haar broer haar te doden.

Uirapuru Legende

Een onmogelijke liefde tussen een krijger en de dochter van het stamhoofd deed de man de God Tupã smeken hem te veranderen in een vogel, de Uirapuru, zodat hij zijn geliefde niet zou verlaten en haar met zijn lied gelukkig zou maken.

De legende vertelt echter dat de cacique zo verbaasd was over het prachtige lied van de vogel dat hij besloot hem te achtervolgen zodat Uirapuru alleen voor hem zou zingen. De vogel vluchtte vervolgens het bos in en kwam alleen 's nachts naar buiten om voor het meisje te zingen, in de wens dat zij zou beseffen dat de vogel de krijger is, zodat ze eindelijk samen konden zijn.

Legende van Mapinguari

De legende van Mapinguari vertelt dat een zeer dappere en onverschrokken krijger stierf tijdens een gevecht. Vanwege zijn kracht besloot moeder natuur hem te laten herrijzen en veranderde hem in een monster om het bos te beschermen tegen jagers.

De ouderen vertellen dat hij groot en behaard was, met één oog in het midden van zijn voorhoofd en een enorme mond op zijn buik. Bovendien stootte Mapinguari een geluid uit dat verward kon worden met de kreten van jagers, en wie reageerde werd neergeschoten.

Legende van de Pirarucu

Een jonge Indiaan, genaamd Pirarucu, behoorde tot de inheemse stam van de Uaiás. Ondanks zijn kracht en dapperheid had hij een trotse, arrogante en gemene kant. Pindorô, het stamhoofd, was zijn vader en was een vriendelijke man.

Toen zijn vader er niet was, doodde Pirarucu zonder reden de andere Indianen. Ontevreden over deze barbaarse daden besloot Tupã hem te straffen en riep Polo, de bliksem, en de godin van de stortvloeden, Iururaruaçu, op, zodat de jonge Indiaan het ergste onweer te verduren zou krijgen als hij in de Tocantins-rivier ging vissen.

Zelfs met de zondvloed die op hem viel, liet Pirarucu zich niet intimideren. Met een sterke blikseminslag die zijn hart trof, viel de nog levende Indiaan in de rivier en de god Tupã veranderde hem in een verschrikkelijke enorme vis, zwart en met een rode staart. En zo leeft hij alleen in de diepte van het water en werd nooit meer gezien.

Guarana Legende

Omdat ze moeilijk kinderen konden krijgen, vroeg het echtpaar van de Maués-stam aan de god Tupã om hen te verblijden met een baby. Hun verzoek werd ingewilligd en er werd een prachtige jongen geboren. Hij werd een gezond kind, zachtaardig, plukte graag fruit in het bos, en werd aanbeden door het hele dorp, behalve door Jurupari, de god van de duisternis, die tot vreselijke dingen in staat is.

Naarmate de tijd verstreek, werd hij jaloers op het kind, en in een moment van afleiding, terwijl het kind alleen in het bos was, veranderde Jurupari in een slang en doodde met zijn dodelijke gif de jongen. Op dat moment, woedend, gooide Tupã bliksem en donder over het dorp om te waarschuwen wat er gebeurd was.

Tupã vroeg de moeder de ogen van het kind te planten op de plaats waar zij gevonden was en zo werd het verzoek ingewilligd. Al snel werd de guaraná geboren, een smakelijke vrucht en de zaden ervan lijken op mensenogen.

Legende van de berg Roraima

De legende van de berg Roraima wordt verteld door de Macuxis, een Zuid-Amerikaanse inheemse stam die in de staat Roraima woont. De ouderen zeggen dat het land vlak en vruchtbaar was. Iedereen leefde in overvloed: er was volop voedsel en water, een paradijs op aarde. Men merkte echter dat er een andere vrucht ontstond, de bananenboom.

De sjamanen besloten toen dat die vrucht heilig was, en daarom niet mocht worden aangeraakt. Alle Indianen hielden zich aan dat besluit, totdat ze op een ochtend merkten dat de bananenboom was omgehakt, en voordat de schuldige kon worden gevonden, verduisterde de hemel en klonken bliksem en donder, en de aarde ging open en alle dieren vertrokken.

Het water verdween en uit de grond begonnen muren te ontspruiten die omhoog rezen tot waar ze de wolken konden raken. Zo werd de berg Roraima geboren. Zelfs vandaag de dag gelooft men dat er tranen uit de rotsen van de berg komen, die betreuren wat er is gebeurd.

Legende van de Xingu en Amazone rivieren

De oudste Indianen vertellen dat de Xingu en de Amazone rivieren droog stonden en dat alleen de Juriti vogel al het water in de regio bezat en het bewaarde in drie vaten. Zeer dorstig gingen de drie kinderen van de sjamaan Cinãa de vogel om water vragen. De vogel weigerde en vroeg de kinderen waarom hun machtige vader hen geen water gaf.

Zeer bedroefd keerden zij terug en hun vader vroeg hen niet te gaan vragen om water voor Juruti. Ontevreden over de weigering keerden de jongens terug en braken de drie vaten en al het water begon te stromen en de vogel veranderde in een grote vis. Een van de zonen, Rubiatá werd door de vis opgeslokt, waarbij alleen zijn benen overbleven.

De vis begon de andere broers te achtervolgen die zo snel als ze konden het water verspreidden en zo de Xingu rivier creëerden. Ze renden naar de Amazone en slaagden erin Rubiatá te vangen, die al levenloos was, ze sneden zijn benen af en bliezen zijn bloed op waardoor hij weer tot leven kwam. Daarna gooiden ze het water in de Amazone waardoor een brede rivier ontstond.

Legende van de Koninklijke Overwinning

Door de Indianen Jaci (de maan) genoemd, werd het de passie van Naiá, een van de mooiste Indianen van haar stam. Telkens als zij de mooie, glanzende maan in de rivier zag weerspiegelen, wilde Naiá haar aanraken, een ster worden en met haar aan de hemel gaan wonen.

Na verschillende pogingen om Jaci aan te raken, dacht Naiá in haar onschuld dat de maan naar beneden was gekomen om in de rivier te baden en toen ze hem probeerde te benaderen, viel ze en verdronk. Omdat ze medelijden had met de jonge indiaanse, besloot de maan, in plaats van haar in een ster te veranderen, dat ze in de rivier zou schitteren. Ze creëerde een prachtige bloem die opengaat op maanverlichte nachten, de Victoria Regia.

Het Amazonegebied kent een enorme etnische en culturele diversiteit!

Bekend om zijn biodiversiteit en vooral om de huisvesting van het grootste woud ter wereld, bekend als "de long van de wereld", is het Amazonegebied cultureel rijk dankzij zijn etnische diversiteit.

De Amazone-legenden, die traditioneel mondeling worden doorgegeven, zijn een voorbeeld van hoe de cultuur van generatie op generatie kan worden bestendigd. Het verspreiden van de verhalen, gebruiken en volkswijsheden is uiterst belangrijk zodat kinderen en jongeren kunnen leren waar zij vandaan komen en zo hun volk in leven kunnen houden.

De legenden van het Amazonegebied spelen dus een fundamentele rol, niet alleen om hun fantasievolle en mysterieuze verhalen te verspreiden, maar ook om burgers te vormen die zich meer bewust zijn van hun oorsprong en van het behoud van het milieu waarin zij leven.