Wat is Theophanie?

Theofanie, in het kort, is de manifestatie van God in de Bijbel. En deze verschijning komt in verschillende vormen voor in sommige hoofdstukken van het Oude en Nieuwe Testament. Het is de moeite waard erop te wijzen dat het zichtbare manifestaties zijn, dus ze zijn echt. Bovendien waren het tijdelijke verschijningen.

Zelfs deze theofanieën vinden plaats op zeer specifieke momenten in de Bijbel, wanneer God een boodschap probeert te sturen zonder dat daar een tussenpersoon, zoals een engel, voor nodig is. Het Goddelijke spreekt dus rechtstreeks tot een persoon. Daarom zijn het beslissende fasen die voor iedereen grote boodschappen inhouden.

De waarschuwing aan Abraham over de val van Sodom en Gomorra was een van deze momenten. Begrijp dus in dit hele artikel wat Theofanie is, buiten de woordenboekbetekenis, maar ken de momenten waarop ze voorkwamen in de Heilige Bijbel, in het Oude en Nieuwe Testament en de etymologische betekenis.

Definitie van Theofanie

In dit eerste punt zult u de letterlijke betekenis van Theofanie begrijpen. U zult ook iets meer ontdekken over de oorsprong van dit woord en begrijpen hoe deze goddelijke manifestatie in de Bijbel voorkomt en wat deze momenten waren.

Griekse oorsprong voor woord

De Griekse woordenschat gaf de oorsprong aan vele woorden van verschillende talen over de hele wereld. Het Grieks is immers een van de grootste invloeden van het Latijn.

En in het geval van het woord theofanie was het niet anders. In feite is dit woord een samenvoeging van twee verschillende Griekse woorden: Theos betekent "God", terwijl Phainein tonen of manifesteren betekent.

Als we de twee woorden samenvoegen, hebben we al gauw het woord theosphainein, dat in het Portugees theofanie wordt. En als we de betekenissen samenvoegen, is de betekenis "manifestatie van God".

Antropomorfe God?

Een veel voorkomende vergissing bij het spreken over theofanie is het verwarren ervan met antropomorfisme, een filosofische en theologische stroming. Het komt voort uit de combinatie van de Griekse termen "anthropo" dat mens betekent en "morphhe" dat "vorm" betekent, waarbij het begrip menselijke eigenschappen toekent aan godheden.

Het is niet ongewoon om in de Bijbel citaten te vinden die eigenschappen zoals gevoelens aan God toeschrijven. Zelfs wordt hij vaak in de mannelijke vorm aangeduid, wat getuigt van antropomorfisme. Een voorbeeld is het gebruik van de uitdrukking "hand van God".

Het concept van het plaatsen van kenmerken neemt echter afstand van wat theofanie eigenlijk is. Want in dit concept is het bij goddelijke manifestatie meestal de geest van God.

Ontmoeting met God

Theofanie is, kort gezegd, de manifestatie van God, maar het gebeurt op een veel directere manier dan in andere bijbelse gevallen. Zoals gezegd, het gebeurt op zeer beslissende momenten waarover in de Bijbel wordt bericht, omdat het een directe ontmoeting met God is. Daarover gesproken, dit is een concept dat geworteld is in christelijke godsdiensten, zoals het protestantisme.

Dit is een bovennatuurlijke ervaring waarin de gelovige de aanwezigheid van God voelt. Ook volgens de voorschriften gelooft de gelovige die de ervaring heeft trouw in God, zonder enige vorm van twijfel of ongeloof.

Theofanie in de Bijbel

Theofanie komt in de Bijbel voor op uiterst beslissende momenten tussen de mensheid en God. Er zijn meer voorvallen van dit fenomeen in het Oude Testament dan in het Nieuwe. Zij fungeren meestal als waarschuwingen voor de gelovigen in de christelijke goddelijkheid.

Volgens het Heilige Boek is de grootste theofanie die zich tot nu toe in de Bijbel heeft voorgedaan zeker de komst van Jezus Christus. In dit geval de eerste die zich voordoet vanaf zijn geboorte tot zijn dood, op 33-jarige leeftijd.

Volgens de boeken van het Nieuwe Testament is Jezus Christus de grootste verschijning van God, want hij leefde onder de mensen, stierf gekruisigd, maar stond op de derde dag weer op en verscheen aan de apostelen.

Theofanie in het Oude Testament

In dit gedeelte zult u begrijpen wat de beslissende punten waren waarop Theofanie in het Oude Testament voorkwam. Het is goed te bedenken dat dit verschijnsel tijdelijk is, maar op beslissende momenten voorkwam. Het is wanneer God rechtstreeks verschijnt, zonder dat er een tussenpersoon nodig is.

Abraham in Sichem

De eerste theofanie die in de Bijbel voorkomt is in het boek Genesis. De stad waar de eerste manifestatie van God plaatsvindt is in Sichem, in Genesis, waar Abraham (hier nog omschreven als Abram) samen met zijn familie de door God bevolen weg inslaat naar het land Kanaän.

In feite is het vermeldenswaard dat God altijd tot Abraham heeft gesproken gedurende zijn leven, soms in theofanie, soms niet. De eindbestemming is in Sichem. Ze bereiken de hoogste heuvel waar een heilige eik staat.

Hierin maakt God zijn eerste verschijning aan een mens. Daarna richtte Abraham een altaar voor God op volgens de goddelijke opdracht.

Abraham wordt gewaarschuwd voor Sodom en Gomorra

Sodom en Gomorra zijn steden die zelfs bij degenen die gewoonlijk de Bijbel niet lezen bekend zijn. Ze werden door God vernietigd omdat ze werden beschouwd als plaatsen waar de zonde zich in grote mate manifesteerde. En ondertussen waarschuwt God Abraham voor zijn plan.

Het komt ook voor in het boek Genesis. Abraham was al 99 jaar oud toen hij Kanaän bewoonde. Drie mannen kwamen zijn tent binnen om te lunchen. Op dat moment hoort hij de stem van de Heer die zegt dat hij een zoon zal krijgen.

Na de lunch gaan twee van de mannen naar Sodom en Gomorra. Dan vindt de tweede theofanie plaats: sprekend in de eerste persoon zegt God dat hij de twee steden zal vernietigen.

Mozes op de berg Sinaï

Mozes was degene die het meest met God communiceerde; hij was immers verantwoordelijk voor de Tien Geboden. Na enkele dagen op weg naar het Beloofde Land bevinden de Israëlieten zich in de woestijn op de berg. De theofanie vindt plaats door middel van een dichte wolk met vuur, donder en bliksem en ook het geluid van een bazuin.

God wil echter alleen tot Mozes in de hoogte spreken. Daar vond de overhandiging van de wetten van Israël plaats, evenals de Tien Geboden. Sommige van Gods bevelen zijn tot op de dag van vandaag bekend, zoals "Gij zult niemand anders dan mij verafgoden". Om de volledige tekst te lezen, opent u de Bijbel in Exodus 20.

Aan de Israëlieten in de woestijn

Hier vindt de theofanie plaats terwijl de Israëlieten op weg zijn naar het Beloofde Land. Na de vlucht voor de Egyptenaren en geleid door Mozes, doet God nog een andere manifestatie. Opdat zijn volk, de Israëlieten, in veiligheid zouden kunnen volgen, maakt de Heer een verschijning te midden van een wolk.

Hij diende als gids in de woestijn nadat de Israëlieten een tabernakel hadden gebouwd, dat wil zeggen een heilige plaats om de Ark van het Verbond te huisvesten. Hij was samengesteld uit tentkleden en andere materialen zoals goud. Terugkomend op de theofanie: telkens wanneer het volk zijn kamp kon opslaan, daalde de wolk af om een signaal te geven.

Elke keer dat het omhoog ging, was het tijd voor het volk om de weg naar het Beloofde Land te volgen. Het is goed te bedenken dat deze wandeling ongeveer 40 jaar duurde.

Elia op de berg Horeb

Elia was een van de talloze profeten in de Bijbel. Hier, vervolgd door koningin Jezebel in het boek I Koningen, gaat de profeet de woestijn in en vervolgens naar de berg Horeb. God had beloofd dat hij aan Elia zou verschijnen.

In een grot was er een zeer sterke wind, gevolgd door een aardbeving en ten slotte vuur. Hierna voelt Elia een zachte bries die aangeeft dat het God was die een verschijning maakte. In deze korte ontmoeting voelt de profeet zich sterker nadat de Heer hem geruststelt over de mogelijke angsten die in Elia's hart leefden.

Aan Jesaja en Ezechiël

De theofanieën van de twee profeten lijken erg op elkaar. Beiden hebben visioenen van de tempel en alle glorie van God. De twee verschijningen worden gerapporteerd in de Bijbelboeken van elk van de profeten.

Jesaja vertelt in het gelijknamige boek dat de flap van het kleed van de Heer de tempel vulde en dat Hij zat op een hoge en verheven troon. Ezechiël zag de gestalte van een man op de hoge troon, een man omgeven door een schitterend licht.

Zo moedigden de visioenen de twee profeten aan om op een vurige en moedige manier het woord van de Heer te verspreiden onder het volk Israël.

Theofanie in het Nieuwe Testament

Leer nu hoe de theofanieën in het Nieuwe Testament voorkwamen, welke goddelijke verschijningen worden gemeld en hoe ze plaatsvonden in het tweede deel van de Bijbel. Vermeldenswaard is dat aangezien er sprake is van de aanwezigheid van Jezus Christus, die ook als God wordt beschouwd, de theofanieën ook Christofanie kunnen worden genoemd.

Jezus Christus

De komst van Jezus op aarde wordt beschouwd als de grootste theofanie tot dan toe. Tijdens zijn 33 levensjaren werd de zoon van God vlees en streefde hij ernaar het evangelie, het goede nieuws, en Gods liefde voor de mensheid te verspreiden.

Het verhaal van Jezus in de Bijbel, dat gaat van zijn geboorte tot zijn dood en vervolgens opstanding, wordt verteld in vier boeken: Mattheüs, Marcus, Lucas en Johannes. In alle boeken wordt een of andere gebeurtenis uit het leven van de Zoon van God vermeld.

Een andere theofanie in verband met Jezus is wanneer hij na de opstanding aan de apostelen verschijnt en ook tot zijn volgelingen spreekt.

A Saul

Saul was een van de grootste vervolgers van christenen na de dood van Jezus. Hij hield de gelovigen aan het evangelie. Tot hem op een dag een theofanie overkwam: de zoon van God verscheen. Jezus berispte hem omdat hij de christenen vervolgde. Zelfs Saul werd tijdelijk verblind door de theofanie.

Saul kreeg hierdoor berouw en veranderde zelfs zijn naam van Saulus van Tarsus en werd bekend als Paulus van Tarsus. Daarnaast was hij een van de grootste verspreiders van het Evangelie, omdat hij de auteur was van dertien boeken van het Nieuwe Testament. Het is zelfs door deze boeken dat de christelijke leer in eerste instantie is gebaseerd.

Johannes in Patmos

Dit is de laatste theofanie in het Nieuwe Testament, die betrekking heeft op het laatste boek van de Bijbel: Openbaring. Toen Johannes op Patmos gevangen zat, vertelt hij dat hij een visioen kreeg van Jezus, waarin Hij hem bovennatuurlijke kracht openbaarde.

Maar dat was niet alles. In deze manifestatie van de Zoon God was Johannes aangewezen om het einde der tijden te kunnen zien. En bovendien zou hij schrijven over wat volgens de christelijke godsdienst wordt bedoeld met de tweede komst van Jezus voor de mensheid.

Het is door Johannes dat christenen worden voorbereid op de Apocalyps en alles wat er in de zogenaamde "eindtijd" zal gebeuren.

Elementen van Theofanie in de Bijbel

De elementen van theofanie in de Heilige Bijbel zijn gewone elementen die in de manifestaties van God voorkomen. Het is duidelijk dat niet alle elementen in elk type theofanie voorkomen. Dat wil zeggen, er zijn elementen die in sommige manifestaties zullen voorkomen en andere niet. Begrijp nu wat deze elementen zijn!

Tijdelijkheid

Een van de kenmerken van theofanie is zeker de tijdelijkheid. Goddelijke manifestaties zijn tijdelijk. Dat wil zeggen, wanneer zij hun doel hebben bereikt, trekt God zich spoedig terug. Dit betekent echter niet dat God ze heeft verlaten.

Zoals de Bijbel in al zijn boeken uitdrukt, is Gods trouw aan zijn volk blijvend. Daarom stuurde hij, als hij niet persoonlijk kon verschijnen, zijn boodschappers. En ook al was de gezonden boodschap tijdelijk, de erfenis is eeuwig.

Een voorbeeld is de zoon Jezus Christus. Hoewel hij maar kort op aarde verbleef, ongeveer 33 jaar, duurt de erfenis die hij achterliet voort tot op de dag van vandaag.

Verlossing en oordeel

Gods theofanieën zijn vrij sporadisch in de Bijbel. Maar dat gebeurt om één reden: redding en oordeel. Kortom, ze waren het laatste redmiddel.

De bekendste manifestaties waren het bezoek van God aan Abraham vóór de vernietiging van Sodom en Gomorra in het Oude Testament. Of wanneer Jezus in visioen Johannes bezoekt die op Patmos gevangen zit, is hiervan een groot bewijs.

Wanneer God, hetzij Vader, Zoon of Heilige Geest, zich voor een mens openbaarde, was dat voor zaken van heil of oordeel, maar altijd met prioriteit voor de mensen die Hem volgden. Daarom werden grote bevrijdingen of stimulansen geboden om het Evangelie te verspreiden.

Toekenning van heiligheid

Alle plaatsen waar God theofanieën uitvoerde werden, al was het maar tijdelijk, heilige plaatsen. Een van de voorbeelden is zeker toen Abraham, die vroeger nog Abram heette, op de top van de heuvel in Sichem een altaar oprichtte.

Of toen zij op zoek waren naar het Beloofde Land, bouwden de Israëlieten tijdens hun 40-jarige tocht door de woestijn tabernakels die de Ark van het Verbond bewaakten. Telkens wanneer God zich door de wolk openbaarde, werd de plaats tijdelijk heilig.

Immers, er was grote verontwaardiging toen de Heer van de Hemel neerdaalde om met de Mensheid te dialogeren. Goddelijke manifestaties zijn vrij zeldzaam, vandaar de noodzaak om heiligheid toe te schrijven.

Partijdigheid van de openbaringen

God is almachtig, alomtegenwoordig en alwetend. Daarom is Hij respectievelijk de Ene en Enige Almachtige van hemel en aarde, is Zijn Aanwezigheid overal voelbaar en weet Hij alles. En uiteraard bezit Hij zoveel macht dat menselijke geesten niet kunnen bevatten.

Daarom wordt er gezegd van de partijdigheid van openbaringen. Als God zich openbaarde, betekent dit dat de mensheid niet in staat is de totaliteit van God te begrijpen. Net zoals hij tegen Mozes zei, dat het voor geen enkel levend wezen mogelijk was de hele Glorie te zien.

Immers, het eerste wat zou gebeuren is de dood als een mens de werkelijke gedaante van God zou aanschouwen. Daarom toont Hij zich niet volledig in de verschijningen.

Angstige reactie

Alles wat de mens niet kent en voor het eerst aan hem wordt voorgesteld, is de eerste sensatie er een van angst. En in de theofanieën gebeurt dit vaak. Nu, als God zich presenteert, is het vaak door middel van natuurlijke fenomenen.

Net als in de woestijn op de berg Sinaï werden donder, het geluid van een bazuin, bliksem en een grote wolk gehoord. Voor de mens duidde dit dus op het onbekende. Als God voor het eerst tot Mozes spreekt, is het verschijnsel dat zich voordoet vuur in de struik.

Dit zijn onverklaarbare gebeurtenissen en de eerste reactie, ook al is die onbewust, is angst. Ondanks het aanvankelijk verontrustende scenario was iedereen gerustgesteld toen God sprak.

Eschatologie geschetst

Het einde der tijden is heel goed aangegeven in het laatste boek van de Bijbel, Openbaring, dat alleen is geschreven dankzij een theofanie. Gevangengenomen op Patmos krijgt de apostel Johannes een visioen van Jezus Christus dat iets laat zien van wat het einde van alles zal zijn.

De eindtijd komt echter niet alleen tot uiting in Openbaring, maar er zijn verschillende "penseelstreken" in de hoofdstukken van het Nieuwe en Oude Testament. Er zijn verschillende voortekenen, zij het dat God zich aan de profeten openbaart.

Of zelfs Jezus Christus, in de boeken die een deel van zijn leven vertellen, toen hij, nog in het vlees, waarschuwde voor de Apocalyps.

Theofanische boodschap

De enige reden voor God om rechtstreeks te verschijnen was heel eenvoudig: om een boodschap te sturen, hetzij van hoop, hetzij van waarschuwing, hetzij van zorg. Alles is altijd een boodschap geweest. Een voorbeeld hiervan is wanneer hij Abraham rechtstreeks vertelt dat hij Sodom en Gomorra zal vernietigen.

Of wanneer hij vertelt dat hij een altaar wil in Sichem. Zelfs wanneer hij met Mozes op de berg Sinaï spreekt over de Tien Geboden. In feite wordt de boodschap ook overgebracht wanneer bemoediging nodig is. Hij doet dit rechtstreeks met de profeten Jesaja en Ezechiël, die getuigen zijn van alle heerlijkheid van het Koninkrijk van God.

Hoe je het moet doen

De theofanieën meemaken of er toegang toe hebben, is heel eenvoudig. Lees gewoon de Heilige Bijbel. Twee boeken van het Oude Testament, Genesis en Exodus, bevatten twee fantastische verschijningen van de Almachtige.

Een theofanie is echter moeilijker te voorspellen. Er is immers een zeer specifiek moment voor nodig. Daarom is het beter een manier te leren om tot God te naderen: door gebed.

Of om een intiemer contact met God te hebben. Zoals in de Bijbel zelf staat, is het niet nodig om naar heilige tempels te gaan om contact met God te hebben. Het is voldoende om voor het slapen gaan op je knieën te vallen en uit te roepen tot de Heer van de Hemel.

Gebeuren theofanieën tegenwoordig nog?

Volgens de Heilige Schrift is het tijdperk van de wonderen immers nog niet voorbij. Theofanieën vinden vaak plaats door natuurverschijnselen die op het eerste gezicht onverklaarbaar lijken. Maar God handelt voortdurend.

Het is immers goed te bedenken dat de theofanieën een voorproefje zijn van het einde der tijden. Veel gelovigen vinden overeenkomsten van de huidige gebeurtenissen met de woorden die in de Apocalyps staan. Aanbidding van valse goden, gruwelijke misdaden die op een beangstigende manier en steeds vaker plaatsvinden.

Een ander punt waar christenen op wijzen is de grotere frequentie van natuurverschijnselen, die manifestaties van God en van het einde der tijden zouden zijn. Het is dus juist om te zeggen ja, dat theofanieën nog steeds gebeuren en aangezien God alwetend is, dat wil zeggen, Hij weet elke stap, alles wat gebeurd is en zal gebeuren, is dit Zijn plan.